ABD’de her sene yapılan geleneksel Omak at yarışlarında atlar 69 metre yokuş aşağı inerek Okanagon Nehri’ne ulaşmaya çalışıyor. Omak İntihar Yarışı adı da verilen bu at yarışında 70 sene içerisinde 21 at öldü, bir çok yaralandı

Animal Aid

Çoğu insan at yarışlarına atların tamamen istekle yarışıp heyecanın keyfini sürdüğü zararsız bir spor olarak bakıyor. Gerçek ise bu görüntünün ardında büyük bir acı söz konusu.

Birbiriyle yakından bağlantılı olan İngiliz-İrlanda yarış endüstrilerinde her yıl yaklaşık 18, 000 tay doğuyor; ancak bu tayların ancak %40 kadarı yarış atı oluyor. Yeterli dereceyi alamayan atlar mezbahaya gönderiliyor ya da artık tamamen göz ardı edilene kadar el değiştirebiliyor. Yarışa katılan atların 400 kadarı her sene yarışlarda ölüyor.

Yarışlardan hayatta kalanların özgürlükleri reddedilir; bu hayvanlar eğitimcilerin, sahiplerinin ve bahisçilerin finansal çıkarlarına hizmet etmek üzerine kendi limitlerinin en uç noktalarına dek zorlanırlar. Güç değil hız yapmak için yetiştirildikleri için bir çok yarış atının bacaklarında ve diğer yerlerinde yaralar oluşur, ve bu hayvanlar vurularak öldürülürler.

Yaptığımız araştırmalarda her sene 400’den fazla atın öldüğü ve binlerce ticari ‘başarısızlığın’ da ortadan kaldırıldığını öğrendik.

Atların ayrıca yarış sebebiyle kanayan ciğerler ya da gastrik ülser gibi hastalıklara yakalanması da sık sık karşılaşılan bir durum. Yarış sırasında atlar daha çok hızlansınlar diye kırbaçlanıyorlar, bu doğal olarak onları korkutuyor, acı çekmelerine sebep oluyor, ne yapacaklarını şaşırıyorlar. Aslında bir ata ne kadar çok kırbaç vurulursa o hayvanın yarışı kazanması o kadar zor.

Araştırmalarımız başka korkunç gerçekleri ortaya çıkardı. En çok yavru veren kısraklar çok fazla çalıştırılıyor, senelerce diğer atlardan ayrı yerlerde tutuluyor. Yavrulayan dişiler ilaç kullanımı ve diğer suni müdahalelerin yaşandığı sonsuz bir gebelik döngüsüne mahkûm ediliyorlar.

Her yıl Grand National koşusunda yarış atları yaralanıyor ve ölüyor- bu yarış kasıtlı olarak tehlikelerle dolu bir yarış olup atların çoğu yarışı bitiremiyor bile. Animal Aid, At Yarışı Farkındalığı Haftası’nı ülkenin her yerinde yapılan gösterilerle Grand National’dan sonraki hafta kutluyor.

Göz alıcı görüntüsün arkasında ticari at yarışı finansal kazanç ve prestij peşindeki acımasız bir endüstridir. Zulüm mü? Kesinlikle!

AT YARIŞI GERÇEĞİ

Yarış endüstrisi ticari anlamda güvenilir bir yatırım. Endüstrinin çıkar üzerine döndüğü ortada.

Endüstri her ne kadar hayvan sağlığı ve hayvan refahının kendileri için en önde gelen konu olduğunu söylese de, ne yazık ki, gerçek bu değil. Kırbaç kullanarak, yasadışı maddeler kullanımı, korkutma taktikleri ve daha toy safkan atları aşırı yarıştırarak atlar bu kazançlı girişimin en çok ihmâl edilen kısmı haline geliyor. Atın sağlığı ve esenliği, girişimcilerin finansal kazancını maksimize etmek adına çoğu kez göz ardı ediliyor.

Potansiyel finansal kazançlar; at sahipleri, bahisçiler ve eğitimciler için en önemli mesele çoğu kez. Safkan at yarışları sahibi olmak, halk tarafından bir “yatırım” olarak görülüyor, çok az sayıda atın gerçekten para kazandırmasına rağmen.

YARIŞ ATININ HAYATI

AT ÇİFTLİĞİ

Kısrakların hava yumuşakken doğurmasına izin vermek yerine taylar en geç 1 Ağustos’a kadar dünyaya getirilir. Böylece yarış atlarını yetiştirmek için maksimum zaman elde edilmeye çalışılır.

Doğal olmayan bu döngü ışık kullanarak günlerin suni olarak uzatılması ve dişi ata prostogladins gibi ilaçlar enjekte ederek gerçekleştirilir. Atlar doğum yapabilecek aşamaya gelince kısraklar doğum yaptıktan 4 hafta sonra aygırlar tarafından resmen tecavüze uğrar ve gebe bırakılır.

Doğal koşullarda kısraklar her 2 yılda bir tay doğurabilir. Safkan atlar 3-5 ay arasında bir sonraki tayın doğumuna hazırlanmak üzere sütten kesilirler.

Damızlık kısrak, hayatının %90’ında hamiledir. Damızlık kısraklar ve aygırlar da artık işe yaramadıkları düşünülünce bir kenara atılır. Gelecekteki sahiplerinin onları üremeye devam ettirmesini önlemek amacıyla öldürülmeleri tercih edilir.

Avustralyalı dünyada en çok safkan tay üreten 2. ülke. Bu tayların çoğu yaralanmalar, doğum kusurları ya da engelli olmaları nedeniyle hemen ölür.

BİR YAŞINA BASMIŞ AT SATIŞLARI

Eğer bir tay doğru niteliklerle doğmuşsa çok çok iyi bakım görür. Küçük rahatsızlıklar bir atın değersiz kabul edilmesine ve bu yüzden erken ölümüne sebep olabilir. Bazı kozmetik bozukluklar ameliyatla düzeltilebilir ya da tedavi edilebilir ama bu da tayın daha fazla yaralanması riskini beraberinde getirir.

Teklif sahipleri için bir yaşına basmış atların satışında tayların daha çekici haline getirilmesi amacıyla atlar sıkı bir egzersize sokulur, bazen ilaçlarla desteklenirler.

Bir yaşına basmış atların 20,000 dolar gibi bir rakamla satın alınması mümkündür. 2006 yılında Sydney Easter satışlarında bir yaşındaki atlardan biri 3 milyon dolara alıcı buldu.

Ancak yüksek fiyat etiketi başarıyı garantilemez. Bir çok at bir kaç yarıştan sonra ortadan kaybolur.

YARIŞ EĞİTİMİ

Satıldıktan sonra bir yaşını doldurmuş at, artık sahibinin malıdır. Gerçekte %2’den azı kazanç getirir.

İlk yarışına hazırlanmak için at çok ciddi bir idman-eğitim sistemine sokulur, bu sistem atın olgunlaşmamış iskelet yapısına büyük stres uygulayacak ve atın çabucak çökmeye meyilli olmasına sebep olacaktır. Bu stres atın alt kısımlarında ağrılar ve hastalıklara sebep olabilir, yaralar meydana gelebilir.

Bir yarış atı kazanç getirmeye başladıktan sonra sahipleri için değerli kabul edilir. Endüstride oldukça kabul gören bir bakış açısına göre kayıtlı her 1,000 attan sadece 300’ü tek bir yarışa katılabilmektedir.

Diğerlerine ne olur peki? Endüstride performansı iyi olmayan atların at mezbahalarına gönderildiği çok iyi bilinir. Mezbahada bu atlar öldürülür ve köpek maması yapılırlar.

KAPALI TUTMA

Yarış atları ahırlara kapatılır genelde. Günde 24 saat standart bir yatak odası kadar bir yerde kapalı kalırlar. Bunun sebebi :

-Atlar diğer canlılardan izole edildiklerinde insanlara ve yarışlara daha iyi tepki verir.

-Dışarda olmaya kıyasla kapalı bir bölmede atın yaralanması daha zor.

-Daha ekonomik

-Atların bakımını yapmak daha kolay.

Atların bu şekilde tutsak edilmesi hayvanlarda anormal davranışlara yol açar. Tahta kemirme, kutu yürüyüşü (bölme içerisinde dönüp durma), rüzgâr emme (dişleriyle bir nesneyi kavrayıp havaya kaldırıp emme) ve dokuma (başı, boynu bir sağa sola sallama), atın yaşadığı stresin işaretleridir.

Yapılan bir araştırmada atların %13’ünde bu anormal davranışlardan en az biri görülmüştür. Anormal davranışları azaltan faktörler arasında daha fazla ota kavuşma, diğer atlarla göz kontağı, saman yatak yani doğal davranışlarını daha fazla ifade etme fırsatı elde etmek yer alıyor.

PERFORMANS GELİŞTİRME

KIRBAÇ

Jokeyin kırbaç kullanmasının tek amacı atın daha hızlı koşmasını ve yorulsa bile koşmaya devam etmesini sağlamak. Sürekli kırbaçlamak ata fiziksel ve psikolojik acı verir ve yaralanma olasılığını da artırır.

İLAÇLAR

At yarışı endüstrisinde yasal ve yasa dışı ilaç kullanımı yaygın.

İlaçlar yalnızca performansı artırmak için kullanılmıyor, yarış sırasındaki acıyı maskelemek ya da yarış sonrası iyileşme dönemini kısaltmak için kullanılabilir.

İlaçlar kısa vadede arzu edilen etkiyi yaratabilir ama “kimyasal madde destekli” at yarışlarının çoğu atların kariyerini kısaltan ciddi yaralar ya da hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir.

İğneyle, zorla ağızdan ya da mide sondasıyla ilaç verilmesi ile atlar ciddi stres, at ve korku yaşıyorlar. Kendisine bu “tedavi”lerden yapacağını düşündüğü birinin geldiğini gördüğünde atın titremeye başladığı az görülmemiştir.

Laboratuarlar bütün yasa dışı ilaç kullanımını ispat edebilir. Bazı yetkililere göre binlerce vaka söz konusu..

SAĞLIK MESELELERİ

İKİ YAŞ YARIŞLARI

Atların genel olarak dört yaşına gelene dek iskelet yapısı olgunlaşmaz. Ancak iki yaş yarışlarındaki ödül artmaya devam ettiğinde bu olgunlaşmamış atlar para kazanma seçeneği olmayı sürdürüyor, hem de yaralanmaları büyük bir risk olsa bile.

İki yaş yarışlarında santimetre kareye binlerce kilo ağırlık düştüğü için yaralanma riski büyük. Bu atlar olgunlaşmadan önce sert zeminlerde sürekli yüksek hızla koşmaya zorlanıyor ve bu koşullarda eğitiliyorlar.

Yarış atlarının çoğu dördüncü yaşlarının sonunda yaralanmalar, kronik hastalıklar ya da daha yüksek yarışları kazanmayı becerememeleri sonunda “emekli” ediliyorlar.

ÜLSER

Atlar yalnızca stresten değil beslenme biçimleri sebebiyle de ülser oluyor. Doğal ortamlarında atlar zamanlarının %70’ini otlayarak geçirir, mideleri sürekli asit salgılar.

Sadece belli saatlerde beslendikleri bir bölmede kapalı tutulan atlar için midelerine zarar verecek asiti nötralize edecek hiçbir şey yoktur. Lifli yiyeceklere sürekli ulaşabilmek yerine yüksek protein içeren yem vererek atın performansı artırılır, ve bu arada atın sağlığından taviz verilmiş olur.

Randwick’teki yarış atlarıyla ilgili bir araştırma sonucunda atların %89’unda ülser olduğu ortaya çıktı. Atların çoğunda yarışa hazırlığın sürdüğü seksiz hafta içinde derin ve kanamalı ülser çıktı.

ABD’de yapılan bir araştırmada önceki iki ay boyunca bütün yarışlarda koşan 42 atın tamamında ülser görüldüğü ortaya çıktı. Aynı araştırmacıların yürüttüğü başka bir araştırmada ise eğitimsiz bir yaşındaki atlarda çok yumuşak lezyonlar olduğu görüldü. Yani yarış stresi ülseri artırıyor, at yarışmaya devam ettikçe ülseri de daha berbat bir hal alıyor.

CİĞER KANAMASI

Ciğerde kanama hayvanın aşırı egzersiz yapması sonucu meydana geliyor. Bir at koştuğunda ön bacaklarından omzuna ve göğsüne ve oradan ciğerlerine doğru büyük bir kuvvet baskı yapar. At daha hızlı koştukça bu kuvvet daha fazla zarar verir,, ciğerlerde kanamaya yol açar.

Atın boğazından bir endoskop kullanarak Melbourne Üniversitesi araştırmacıları yarış atlarının %50’sinin soluk borusunda ve %90’ının ciğerlerinde kan buldu.

5 yaşından büyük atlarda kanama görülme riski daha fazla; çünkü ciğerler eğitimleri kesintisiz devam ederken var olan hasarı onaramıyor, ve seneler geçtikçe sorun artık kronik bir hâl alıyor.

Atların %1-%2’sinde yarıştan sonra burun deliklerinden kan geliyor. Bu ilk kez yaşandığında atların 3 ay boyunca yarışması yasaklanıyor. İkinci kez meydana geldiğinde ise bir daha yarışamıyorlar.

SATIŞ

Atlar, satış mekânlarında, açık artırmalarla satın alınır ve satılır. Bir yarış atının bu mekânlara gönderilmesi son derece yaygın bir pratiktir- basittir, istenmeyen bir üründen kurtulmanın masrafsız bir yoludur. Eğer yarış atı artık para etmiyorsa o zaman en yüksek rakamı veren kişiye satılır. Mezbaha tarafından satın alınan bir yarış atının ortalama fiyatı 400 dolardan azdır.

Yarış atlarının satılma sebebi şunlardır:

-Yarış atı, başka bir yarış atına yer açmak amacıyla anında ve rahat bir biçimde ortadan kaldırılabilir.

-At sahipleri atın kimin aldığı konusunda genelde bilgilendirilmez; böylece atı alan eğer bir mezbahaysa kendilerini suçlu hissetmeleri engellenmiş olur. Yarış endüstrisindeki insanların bir çoğu atlarının mezbahaya gönderildiğini kabul etmez.

-Açık artırmalarda satılan yarış atlarının %85’i mezbahalar tarafından satın alınır.

MEZBAHALAR VE ATKESİMHANELERİ

Her yıl on binlerce atın öldürülmesi çirkin bir iş. Her yıl sadece Avustralya’da 18,000 kadar atın mezbahaya gönderildiği tahmin ediliyor. Ancak bu bilgi halktan gizleniyor. Eğer atlar at kesimhanelerine satılırlarsa o zaman pet maması olmak üzere öldürülüyor ve işleniyorlar. Mezbahalar atları insan tüketimi için öldürüp işliyor. Avustralya’da at eti tüketimi yasak olsa da at eti İtalya, Japonya ve Fransa’ya ihraç ediliyor.

Hayvanları mezbahaya göndermek, bazen uzun bir yolculuk anlamına geliyor, atların sıkış tıkış tırlarda yiyecek ve su bulamaması anlamına geliyor. Eğer tırdan indikleri an hemen öldürülmezlerse o zaman bekleme kabinlerine dolduruluyorlar.

Ardından atlar teker teker öldürme kutularına sıkıştırılıyorlar. Çoğu kez diğer atların rahatça görebildiği bir şekilde öldürülüyorlar. İnekleri öldürmek için kullanılan aynı metot kullanılıyor, atlar da kafalarına dayanan elektrikli şok aracından kurtulmak için başlarını kaçırmaya çalışıyorlar. Bu silah normalde atların boğazı kesilmeden önce bilinçlerini kaybetmesini sağlıyor. Bazen tüfek kullanılıyor.

Öldürme eylemi her zaman ânında gerçekleşmiyor, at ağır ağır, uzun süre can çekişerek ölüyor.